Hoki atu ki te tomokanga

Ngā mahi whakaari a te Māori He hītori Māori. He hokinga mahara.

Hononga

Kei tēnei wāhanga te rārangitanga o ngā honongaitua me ngā paetukutuku whai pānga. 

  • Kia Mau - Pāpāho 
    Taumata 3–4 Marautanga
    Koinei te wāhanga pāpāho mō te whakaputanga tuihono o te kohinga rauemi 'Kia Mau' e whai pānga ana ki ngā waiata me ngā haka o Te Hokowhitu-a-Tū, ā, e hāngai hoki ana ki te wāhanga ako a Tikanga ā-Iwi mō ngā taumata 6–8. Ko ngā ataata o tēnei wāhanga he pakipūmeka poto mō ngā waiata me ngā haka e whā, ā, ka tirohia i pēhea ngā mahi ā ngā tāngata i whakarerekē ai i te huringa pāpori i te hītori o Aotearoa. Ka whakaatu hoki i ngā ataata i ētahi whakaritenga o ngā titohanga e wha.

  • Ko te Rōpū o te Rangatahi o te Rau Tau ki Muri
    Taumata 1–4 Marautanga
    He kōrero tēnei mō ētahi hui whakaharahara a te Rōpū Rangatahi me ngā hua i puta i ā rātou mahi. Arā, ko te whakapai me te whakatūtū i ngā marae me ngā whare, ko ngā mahi ahuwhenua me te whakapai ake i te noho a te iwi Māori. Ka kōrerotia hoki mō te tūtū o ngā kaunihera Māori ki ngā rohe me te mahi a te rōpū nei ki te whakatiputipu i te whakapono ki waenganui i te iwi Māori. I tū ai tēnei rōpū i te tīmatanga o te rautau 1900.

  • Hoani Wiremu Hipango
    Taumata 3–4 Marautanga
    He kōrero tēnei mō Hoani Wiremu Hipango, he toa, he rangatira, he kaihautū, he tangata kawe i te whakapono hoki. He tupuna a Hipango, nō te hapū o Ngāti Tūmangō, nō te iwi o Te Āti Hau. I haere ia ki Ingarangi hei kanohi mō tana iwi, ā, ka tuhituhia āna kitenga i a ia i reira. He nui hoki ngā kōrero mō te takiwā o Whanganui i te wā o ngā mihinare me te hunga noho whenua. He pukapuka tēnei nō te kohinga o Wharekura.

  • Te Rauparaha
    Taumata 3–4 Marautanga
    He kōrero tēnei mō Te Rauparaha, tētahi o ngā rangatira o tēra rau tau. Nāna i ārahi tōna iwi a Ngāti Toa mai i tō rātou whenua tupu i Kāwhia ki te rohe o Kāpiti i ngā tau 1821–1823. He maha ngā wāhanga o tēnei rauemi, he whakaapapa, he waiata, he whakaahua, he kōrero hoki e pā ana ki tēnei rangatira rongonui.

  • Te Wharekura
    Kei tēnei wāhanga o Te Kete Ipurangi, ngā putanga ipurangi o Te Wharekura, mai i ngā kohinga pukapuka kaupapa tahi mā ngā ākonga mahuri ki ngā ākonga e matatau ana ki te reo Māori, ko tōna taumata aronga e rawe ana mō te nuinga o ngā ākonga o ngā kura tuarua, ā, e pai ana hoki mō te hunga matatau ki te kōrero, ki te pānui hoki i roto i te reo Māori, i roto i ngā kura tuatahi. I tā tuatahingia i roto i te tauira tā e Te Pou Taki Kōrero, ā, kei roto hoki ngā kōrero paki, ngā kōrero pono hoki, ngā ruri, ngā pakiwaitara me ngā kōrero hītori.

  • Te Wharekura 85 – He Aratohu mā te Pouako
    Taumata 4–6 Marautanga
    Koinei ngā kōrero mā te pouako e tautoko ana i te putanga Te Wharekura 85. E hāngai ana tēnei putanga ki te Kīngitanga. 
  • Tūrongo rāua ko Māhinārangi
    Hē kōrero tēnei mō Whatihua rāua ko Tūrongo he tuakana teina rāua e mōhiotia whānuitia nei e te motu. Ka whai a Tūrongo i tētahi puhi nō Pātea ā, nāwai rā ka riro i tana tuakana. Heoi anō, he kōrero tēnei mō te take i riro ai te puhi nei i a Whatihua. He kōrero anō hoki tēnei mō Tūrongo rāua ko Māhinarangi, te kāwai rangatira o roto o Waikato.

  • Te Wharekura 72 – He Aatohu mā te Pouako
    Taumata 6–7 Marautanga
    Koinei ngā aratohu mā te pouako e tautoko ana i Te Wharekura 72. Ko te kaupapa matua o tēnei putanga ko ngā kōrero mō Kawiti, he rangatira nō roto o Ngāti Hine. 

  • Mai i Pukehinahina ki tēnei Wā
    Taumata 3–4 Marautanga
    Ko tēnei wāhanga o 'Te Ara' e pā ana ki ngā kōrero o Pukehinahina. Nō te marama o Maehe i te tau 1864 ka werohia e ngā iwi o te moana o Tauranga ngā hōia Pākehā e puni ana i Te Papa kia riri. I reira ngā hōia hei aukati i ngā iwi ka tautoko i te Kīngitanga ki Waikato. Kāore i arohia e ngā hōia te wero a ngā iwi, nō reira ka nekehia e ngā Māori te pae o te riri kia tata ake ki ngā hōia; whāia, ka tū tō rātou pā ki Pukehinahina.

  • Ngā Rōpū Tautohetohe
    Taumata 3–4
    Ko tēnei wāhanga o 'Te Ara' e pā ana ki ngā rōpū tautohetohe. Ka puea mai ngā rōpū mautohe i te takihōhā o te iwi whānui ki ngā take kaikiri ki konei, ki tāwāhi hoki. Ka mutu i te tekau tau 1960 ka ātetehia tēnei mea te pakanga, ka whakatangatangahia te tino rangatiratanga o te tangata whenua, ā, ka uru whakaara ngā take wāhine. Nō konei tonu ara anō ai ngā take Māori.